16 Tháng 12, 2019
Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng được khởi công xây dựng vào năm 1915, đến năm 1919 khánh thành, tới nay là vừa tròn 100 tuổi. Trải qua nhiều lần mở rộng và nâng cấp đã hình thành nên diện mạo bảo tàng như ngày hôm nay.
Đáng chú ý là đợt mở rộng từ ngày 14-6-1935 đến ngày 11-3-1936, sau hai đợt khai quật tại Trà Kiệu, Quảng Nam vào năm 1927-1928, và tại tháp Mẫm, Bình Định, vào năm 1934, nhằm bảo đảm không gian trưng bày cho những hiện vật mới phát hiện. Tại buổi lễ khánh thành mở rộng lần này, Bảo tàng Chàm, Đà Nẵng (Musée Cham, Touran) đổi thành Bảo tàng Henri Parmentier (Musée Henri Parmentier) để ghi công vị kiến trúc sư, nhà khảo cổ của Viện Viễn đông bác cổ Pháp (École Francaise d’Extrême Orient – EFEO), người có công lớn trong việc hình thành bảo tàng.
Cũng vào dịp này, người Pháp đã dựng một số bảng bằng xi-măng chỉ dẫn đến Bảo tàng Henri Parmentier, trong đó có bảng tại khu vực trước Tòa án nhân dân thành phố cũ (nay là khu đất gần khách sạn Novotel) và cũng là bảng duy nhất còn lại cho đến ngày nay (so với ảnh chụp một bảng chỉ dẫn thời đó với bảng còn lại này thì không phải là một, vì thứ tự hàng chữ Pháp không khớp nhau (hình1,2). Đặc biệt, các bảng chỉ dẫn đều có cùng mô-típ với hai trụ mới của cổng chính Bảo tàng Henri Parmentier (hình 3).
Nên chăng vẫn giữ lại bảng này tại vị trí cũ và khắc hay gắn lên hàng chữ mới Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng, vẫn kèm theo mũi tên, phía dưới cần có thêm một bảng nhỏ ghi chú rằng bảng này chỉ dẫn đến Bảo tàng Chàm, Đà Nẵng, khi được đổi thành Bào tàng Henri Parmentier vào năm 1936?
Việc lưu giữ lại cả trụ và bảng này như ý tưởng trên tại khu vực từng diễn ra nhiều sự kiện lịch sử gắn liền với thành Điện Hải, tòa nhà Hội đồng Nhân dân thành phố có kiến trúc Pháp đã trên 100 tuổi và trên con đường thuộc loại đẹp nhất thành phố tấp nập khách du lịch bốn phương, vừa hướng dẫn du khách đến với một bảo tàng độc đáo của thế giới về điêu khắc Champa và mở cửa đón khách tham quan cũng không thừa, vừa góp phần lưu dấu nét xưa phố cũ, có nên hay không ?
Bao Da Nang